Βασικός Οδηγός Βιομηχανικής Ασφάλειας για Σταθμούς Πλύσης Ματιών Έκτακτης Ανάγκης

Σε εργαστήρια, εγκαταστάσεις παραγωγής και άλλους βιομηχανικούς χώρους, ατυχήματα που αφορούν πιτσιλιές χημικών στα μάτια μπορούν να συμβούν απροσδόκητα. Σε τέτοιες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, κάθε δευτερόλεπτο μετράει και ένας σωστά λειτουργικός σταθμός πλύσης ματιών μπορεί να είναι η διαφορά μεταξύ προσωρινής δυσφορίας και μόνιμης απώλειας όρασης. Οι σταθμοί πλύσης ματιών είναι απαραίτητες συσκευές ασφαλείας που έχουν σχεδιαστεί για να παρέχουν άμεσες πρώτες βοήθειες σε περίπτωση έκθεσης των ματιών σε επικίνδυνες ουσίες. Αυτό το άρθρο εξετάζει τις βασικές εκτιμήσεις για την επιλογή, την εγκατάσταση και τη συντήρηση αυτών των ζωτικών συστημάτων ασφαλείας.

Ένας σταθερός σταθμός πλύσης ματιών είναι μια συσκευή έκτακτης ανάγκης που παρέχει ένα απαλό ρεύμα νερού για να ξεπλύνει τα μάτια όταν έρθουν σε επαφή με επιβλαβείς ουσίες ή υλικά που θα μπορούσαν να προκαλέσουν βλάβη στα μάτια. Αυτές οι μονάδες είναι μόνιμα εγκατεστημένες κοντά σε επικίνδυνες περιοχές και συνδέονται με μια παροχή πόσιμου νερού, όπως το σύστημα υδραυλικών εγκαταστάσεων ενός κτιρίου.

Οι σταθεροί σταθμοί πλύσης ματιών έχουν σχεδιαστεί για να παρέχουν μια συνεχή ροή καθαρού νερού για να ξεπλύνουν τυχόν επικίνδυνες ουσίες που μπορεί να έχουν έρθει σε επαφή με τα μάτια. Οι συσκευές μπορούν να ενεργοποιηθούν με χειροκίνητες ή ποδοκίνητες βαλβίδες, κατευθύνοντας το νερό μέσω ενός ή περισσότερων ακροφυσίων ή κεφαλών ψεκασμού. Είναι ζωτικής σημασίας το νερό να παρέχεται με ασφαλή ρυθμό ροής και πίεση για τουλάχιστον 15 λεπτά για να διασφαλιστεί η σχολαστική απολύμανση και να αποφευχθεί περαιτέρω βλάβη στα μάτια.

Ενώ τόσο οι σταθμοί πλύσης ματιών όσο και οι σταθμοί πλύσης ματιών/προσώπου είναι συσκευές έκτακτης ανάγκης που έχουν σχεδιαστεί για να βοηθούν άτομα που εκτίθενται σε επικίνδυνα υλικά, διαφέρουν ως προς την προβλεπόμενη χρήση και το πεδίο εφαρμογής τους. Οι σταθμοί πλύσης ματιών έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για να ξεπλένουν τα μάτια με ένα απαλό ρεύμα νερού για να απομακρύνουν τους ρύπους. Οι σταθμοί πλύσης ματιών/προσώπου, από την άλλη πλευρά, παρέχουν μια πιο ολοκληρωμένη λύση ξεπλένοντας ολόκληρο το πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένων των ματιών, της μύτης και του στόματος.

Το πρότυπο ANSI Z358.1-2014(R2020) διακρίνει μεταξύ αυτών των δύο τύπων, ενώ το ευρωπαϊκό πρότυπο EN 15154-2 δεν το κάνει. Ωστόσο, οι σταθμοί πλύσης ματιών/προσώπου συνιστώνται γενικά λόγω της υψηλότερης χωρητικότητας ρυθμού ροής τους, καθώς η έκθεση του προσώπου δεν μπορεί να αποκλειστεί σε πολλά σενάρια ατυχημάτων.

Για να διασφαλιστεί η ασφάλεια στον χώρο εργασίας, οι σταθμοί πλύσης ματιών έκτακτης ανάγκης πρέπει να εγκαθίστανται σε περιοχές όπου υπάρχουν επικίνδυνα υλικά, χημικά ή άλλες επικίνδυνες ουσίες. Ο καθορισμός του εάν είναι κατάλληλος ένας σταθερός σταθμός πλύσης ματιών ή άλλο σύστημα ασφαλείας εξαρτάται από τη φύση των υφιστάμενων κινδύνων. Η διεξαγωγή μιας διεξοδικής αξιολόγησης κινδύνου στον χώρο και η διαβούλευση με τα δελτία δεδομένων ασφαλείας, τις διαδικασίες ασφαλείας και τα σχετικά πρότυπα είναι απαραίτητη για τη λήψη αυτής της απόφασης.

Οι σταθμοί πλύσης ματιών θα πρέπει να βρίσκονται στρατηγικά σε περιοχές όπου υπάρχει κίνδυνος έκθεσης των ματιών σε επικίνδυνες ουσίες. Αυτό απαιτεί μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση κινδύνου για τον καθορισμό της κατάλληλης τοποθέτησης εντός του χώρου εργασίας. Παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη περιλαμβάνουν τη διάταξη των εγκαταστάσεων, τους τύπους επικίνδυνων υλικών που χρησιμοποιούνται ή αποθηκεύονται και τον αριθμό των εργαζομένων που μπορεί να χρειαστεί να έχουν πρόσβαση στον σταθμό.

Ως γενικός κανόνας, οι σταθμοί πλύσης ματιών έκτακτης ανάγκης θα πρέπει να τοποθετούνται σε εύκολα προσβάσιμες περιοχές κοντά σε επικίνδυνες ζώνες ή όπου χειρίζονται ή αποθηκεύονται επικίνδυνα υλικά. Θα πρέπει να βρίσκονται σε επίπεδες επιφάνειες με καθαρά, απρόσκοπτα μονοπάτια πρόσβασης. Οι σταθμοί πρέπει να είναι σαφώς ορατοί και εύκολα αναγνωρίσιμοι, με πολύ ευδιάκριτη σήμανση για να διασφαλίζεται ότι μπορούν να εντοπιστούν γρήγορα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Οι σταθεροί σταθμοί πλύσης ματιών διατίθενται σε διάφορα σχέδια, το καθένα προσαρμοσμένο σε συγκεκριμένες ανάγκες. Οι μονάδες εργαστηρίου εγκαθίστανται συνήθως σε νεροχύτες ή πάγκους σε περιβάλλοντα εργαστηρίου. Οι σταθμοί τοίχου προσφέρουν ευελιξία για διάφορες βιομηχανίες. Οι αυτόνομες μονάδες είναι κατάλληλες για εργαστήρια και εγκαταστάσεις παραγωγής. Επιπλέον, υπάρχουν διαθέσιμοι προσβάσιμοι, συμβατοί με το ADA και χωνευτοί επιτοίχιοι σταθμοί πλύσης ματιών για εξειδικευμένα περιβάλλοντα.

Το ευρωπαϊκό πρότυπο EN 15154-2 παρέχει οδηγίες για το σχεδιασμό, την εγκατάσταση, την απόδοση και τη δοκιμή των σταθερών σταθμών πλύσης ματιών. Το διεθνώς αναγνωρισμένο πρότυπο ANSI Z358.1-2014(R2020) ορίζει τις απαιτήσεις απόδοσης και εγκατάστασης για τον εξοπλισμό πλύσης ματιών και ματιών/προσώπου. Ορισμένες χώρες ενδέχεται να έχουν πρόσθετα εθνικά πρότυπα που πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη. Η συμμόρφωση με αυτά τα πρότυπα είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση ότι οι σταθμοί πλύσης ματιών μπορούν να παρέχουν σωστή πρώτη βοήθεια και να διατηρούν καλή κατάσταση λειτουργίας.

Τα πρότυπα πλύσης ματιών απαιτούν ελάχιστο ρυθμό ροής 6 λίτρων ανά λεπτό σύμφωνα με το EN 15154-2. Το πρότυπο ANSI Z358.1-2014(R2020) καθορίζει ελάχιστο ρυθμό ροής 1,5 λίτρων ανά λεπτό (0,4 γαλόνια ανά λεπτό) για σταθμούς πλύσης ματιών και 11,4 λίτρων ανά λεπτό (3 γαλόνια ανά λεπτό) για σταθμούς πλύσης ματιών/προσώπου. Και τα δύο πρότυπα απαιτούν ελάχιστη διάρκεια ροής νερού 15 λεπτών, με την ταχύτητα του νερού αρκετά χαμηλή ώστε να αποτρέπεται ο τραυματισμός των ματιών.

Οι περισσότεροι σταθμοί πλύσης ματιών διαθέτουν μια κεφαλή ντους με δύο ακροφύσια εξόδου που ψεκάζουν από έξω προς τα μέσα, γνωστά ως σύστημα «κερατοειδούς». Ορισμένοι σταθμοί πλύσης ματιών/προσώπου μπορεί να έχουν μια διάταξη κερατοειδούς με τέσσερις κεφαλές ντους ευθυγραμμισμένες οριζόντια. Ωστόσο, ένα κοινό πρόβλημα με τα συστήματα κερατοειδούς είναι η άνιση ένταση του πίδακα νερού, η οποία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το ένα μάτι να λαμβάνει περισσότερο ξέπλυμα από το άλλο.

Ένα εναλλακτικό σχέδιο είναι η κεφαλή AXION®, μια κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τεχνολογία που διαθέτει κεντρική θέση και παρέχει ομοιόμορφο ξέπλυμα και στα δύο μάτια ταυτόχρονα. Αυτό το σύστημα ξεπλένει επίσης τους ρύπους από μέσα προς τα έξω, αποτρέποντάς τους να εισέλθουν στους δακρυϊκούς πόρους και να προκαλέσουν πρόσθετη βλάβη.

Για να συμμορφώνονται με τα πρότυπα EN 15154-2 και ANSI Z358.1, οι σταθμοί πλύσης ματιών πρέπει να παρέχουν επαρκή χώρο για τα θύματα ατυχημάτων να κρατούν τα μάτια τους ανοιχτά και με τα δύο χέρια ενώ τοποθετούν τα μάτια τους στο ρεύμα νερού. Το EN 15154-2 ορίζει ότι τα ακροφύσια εξόδου πρέπει να εγκαθίστανται 1000 mm (± 200 mm) πάνω από το επίπεδο του δαπέδου με ελάχιστη απόσταση 150 mm από τοίχους ή πλησιέστερα εμπόδια.

Το πρότυπο ANSI απαιτεί μοτίβα ροής μεταξύ 838 mm (33 ίντσες) και 1346 mm (53 ίντσες) από την επιφάνεια, με ελάχιστη απόσταση 153 mm (6 ίντσες) από το πλησιέστερο εμπόδιο ή τοίχο. Και τα δύο πρότυπα ορίζουν απαιτήσεις για το ύψος και το μοτίβο του ρεύματος νερού.

Η ευαισθησία των ματιών στη θερμοκρασία καθιστά ζωτικής σημασίας τη διασφάλιση ότι οι σταθμοί πλύσης ματιών παρέχουν νερό εντός ενός ασφαλούς εύρους, καθώς το νερό που είναι πολύ ζεστό ή πολύ κρύο μπορεί να εμποδίσει τα τραυματισμένα άτομα να ξεπλύνουν τα μάτια τους για τη συνιστώμενη διάρκεια των 15 λεπτών.

Το ANSI Z358.1-2014(R2020) καθορίζει ένα εύρος θερμοκρασίας νερού από 16°C έως 38°C για τους σταθμούς πλύσης ματιών, ενώ το EN 15154-2 συνιστά ένα εύρος από 15°C έως 37°C. Τα εθνικά πρότυπα ενδέχεται να περιλαμβάνουν πρόσθετες απαιτήσεις σχετικά με τη θερμοκρασία του νερού.

Η τακτική επιθεώρηση και συντήρηση των σταθμών πλύσης ματιών έκτακτης ανάγκης είναι κρίσιμης σημασίας. Η συχνότητα επιθεώρησης μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τους τοπικούς κανονισμούς και τα πρότυπα. Το πρότυπο ANSI Z358.1-2014(R2020) απαιτεί εβδομαδιαία ενεργοποίηση του εξοπλισμού πλύσης ματιών και ματιών/προσώπου για να διασφαλιστεί η σωστή λειτουργία, ενώ το EN 15154-2 αναφέρεται στις οδηγίες δοκιμών και συντήρησης των κατασκευαστών. Οι σταθμοί πλύσης ματιών θα πρέπει επίσης να επιθεωρούνται μετά από οποιοδήποτε σημαντικό συμβάν, όπως διακοπές ρεύματος, εργασίες συντήρησης ή ατυχήματα, για να διασφαλιστεί ότι παραμένουν σε καλή κατάσταση λειτουργίας.

Εκτός από τους σταθερούς σταθμούς πλύσης ματιών και ματιών/προσώπου, υπάρχουν άλλα συστήματα απόκρισης για την παροχή άμεσης πρώτης βοήθειας σε περίπτωση τραυματισμών των ματιών:

• Φορητοί σταθμοί πλύσης ματιών: Αυτά επιτρέπουν το ξέπλυμα των ματιών για τουλάχιστον 15 λεπτά και συνήθως αποτελούνται από μια δεξαμενή που περιέχει νερό ή υγρό ξεπλύματος. Έχουν σχεδιαστεί για κινητά περιβάλλοντα ή τοποθεσίες χωρίς αξιόπιστη πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό.
• Μπουκάλια προσωπικής πλύσης ματιών: Ενώ δεν προορίζονται να αντικαταστήσουν τους σταθερούς σταθμούς πλύσης ματιών, αυτά μπορεί να είναι σημαντικά εργαλεία πρώτων βοηθειών για την ελαχιστοποίηση της βλάβης των ματιών κατά τις κρίσιμες αρχικές στιγμές μετά από ένα ατύχημα, πριν το τραυματισμένο άτομο μπορέσει να φτάσει σε έναν σταθερό σταθμό.
• Συνδυασμένα ντους ασφαλείας: Αυτά συνδυάζουν έναν σταθμό πλύσης ματιών και ένα ντους ασφαλείας σώματος σε μία μονάδα για καταστάσεις όπου είναι πιθανή η έκθεση τόσο των ματιών όσο και του σώματος σε επικίνδυνες ουσίες.

Οι σταθεροί σταθμοί πλύσης ματιών διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στα σχέδια αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης για βιομηχανικά και εργαστηριακά περιβάλλοντα, παρέχοντας άμεσες πρώτες βοήθειες όταν τα μάτια και τα πρόσωπα εκτίθενται κατά λάθος σε επικίνδυνες ουσίες. Η συμμόρφωση με διεθνή πρότυπα όπως το EN 15154-2 και το ANSI Z358.1-2014(R2020) είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της σωστής απόδοσης και λειτουργικότητας. Η τακτική επιθεώρηση, δοκιμή και συντήρηση των σταθμών πλύσης ματιών είναι απαραίτητη για να εγγυηθεί ότι μπορούν να παρέχουν κατάλληλες πρώτες βοήθειες σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Πρόσθετα συστήματα ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων φορητών σταθμών πλύσης ματιών, προσωπικών φιαλών πλύσης ματιών και συνδυασμένων ντους ασφαλείας, προσφέρουν συμπληρωματικές επιλογές αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης για διάφορα σενάρια χώρων εργασίας.